Jak odczytywać oznaczenia na taśmach LED?

Taśmy LED to rodzaj oświetlenia, który można wykorzystać na wiele sposobów, tworząc efektowne aranżacje. Ze względu na swoje niewielkie rozmiary mogą być użyte do podświetlania mebli, zabudów będących elementem wystroju wnętrza czy do oświetlania rozmaitych przestrzeni. Taśmy są elastyczne i łatwe w montażu, dzięki czemu z ich instalacją poradzi sobie nawet osoba bez większego doświadczenia. Trzeba jednak pamiętać, że wybór konkretnej taśmy, mocowanie oraz podłączenie wymaga dokładnego zapoznania się z jej parametrami. Wiele potrzebnych informacji dotyczących taśmy LED można znaleźć zarówno na stronach internetowych sklepu, który ją oferuje, na witrynie jej producenta lub dystrybutora, jak i na samej taśmie oraz dołączonej do niej etykiecie. Przyjrzyjmy się bliżej oznaczeniom umieszczanym na samych taśmach oraz symbolom stosowanym w ich opisach.

Najważniejsze parametry taśmy LED

Wybór odpowiedniej taśmy LED powinien być dokonany rozważnie, tak, by mogła ona spełnić wszystkie nasze oczekiwania. Istnieje kilka podstawowych elementów, na które należy zwrócić uwagę zarówno przy jej zakupie, jak i montażu. Wiele potrzebnych wskazówek możemy znaleźć nadrukowanych na tzw. masce ochronnej, czyli warstwie umieszczanej jako osłona znajdujących się niżej ścieżek, do których są przylutowane poszczególne diody. Pozostałe informacje będą się znajdowały albo na samej taśmie, albo na umieszczonej na jej opakowaniu etykiecie. W wielu przypadkach dane taśmy są nanoszone na plastikowy krążek, na który jest nawinięta.

Podstawowymi wiadomościami niezbędnymi przy wyborze optymalnej dla nas taśmy są rodzaj zastosowanych diod, ich zagęszczenie oraz rodzaj emitowanego światła. Typ diody jest podany w postaci kodu cyfrowego poprzedzonego typem stosowanego układu. W większości przypadków będą to litery SMD (Surface Mounted Device) oznaczające, że mamy do czynienia z układem montowanym powierzchniowo na jednej płytce w taki sposób, że każda z diod podłączona jest do oddzielnego złącza. Na niektórych taśmach można także spotkać oznaczenie COB (Chip On Board), w tym przypadku kilka diod może być podłączonych do jednego złącza.

Kod cyfrowy występujący po typie układu oznacza konkretny rodzaj diody, a jednocześnie pokazuje na jej wymiary. Oznaczenie 3014 to zarazem wskazanie na to, że dioda ma rozmiary 3 na 1,4 mm, a także określenie jej charakterystyki. Układ tego typu odznacza się bowiem tzw. skutecznością świetlną, czyli ilością lumenów, jaką dioda jest w stanie wytworzyć z dostarczanej mocy 1 wata na poziomie od 100 do 130 lm/W (lumenów na wat). Cechą charakterystyczną diody SDM 3014 będzie również m.in. kąt rozsyłu światła wynoszący 120° czy moc pojedynczej diody wynosząca 0,1 W. Popularne diody używane do produkcji taśm LED to także m.in. SDM 3528, SDM 2835 czy SDM 5050.

Kolejnym ważnym z punktu widzenia użytkownika parametrem jest zagęszczenie diod. Ze względu na różną moc poszczególnych modułów (np. jedna dioda SDM 3528 to moc 0,06 W, a SDM 5630 to aż 0,5 W) od ilości diod znajdujących się na 1 metrze zależy nie tylko osiągana przez taśmę moc, ale również uzyskiwany efekt świetlny. Duże zagęszczenie diod będzie skutkowało wrażeniem jednolitej linii świetlnej, małe przełoży się na wyraźnie widoczne i odrębne punkty świetlne. Oba typy światła będą tworzyły zupełnie inny rodzaj oświetlenia.

Zagęszczenie diod może być podawane w przeliczeniu na 1 metr, wówczas mamy do czynienia np. z zapisem 60 LED/m albo na odcinek 5 metrów, ponieważ w takiej postaci najczęściej sprzedaje się taśmy ledowe. W takiej sytuacji zapis wygląda tak: „300 LED”.

Dla rodzaju możliwych do uzyskania efektów świetlnych bardzo ważny jest rodzaj emitowanego światła. Diody mogą świecić monochromatycznym światłem białym o różnej temperaturze albo światłem kolorowym, w takim przypadku konieczny będzie montaż odpowiedniego sterownika. Światło białe może mieć barwę od ciepłej (około 2800K), przez neutralną (około 4000K) aż po zimną (około 6500K). Możliwe jest również uzyskiwanie przez tę samą diodę światła białego o zmiennej temperaturze barwnej, tzw. multiwhite. W przypadku diody, która jest w stanie wytwarzać światło kolorowe, możemy spotkać zarówno rozwiązania składające się z trzech diod czerwonej, zielonej i niebieskiej oznaczonej skrótem RGB, jak i z czterech z dodatkową diodą białą, które ma symbol RGBW. Diody RGBW wyróżniają się tym, że są w stanie o wiele lepiej oddać barwę czystego białego światła.

Cechy taśmy LED związane z możliwościami montażu

Taśmy LED mogą być montowane w różnych miejscach, w tym takich, gdzie istnieje ryzyko kontaktu z wilgocią lub strumieniem wody. Taka sytuacja będzie miała miejsce np. przy podświetlaniu taśmą szafek kuchennych umieszczonych tuż nad zlewem albo przy różnych elementach aranżacji łazienki – oświetlaniu przestrzeni wokół lustra, półki czy innych fragmentów wystroju wnętrza. Choć napięcie stosowane w taśmach LED jest na tyle niskie, że ich zalanie nie stwarzałoby bezpośredniego ryzyka porażenia prądem, to uszkodzeniu uległaby sama taśma, a często także zasilacz. Problemem mogłoby się okazać też awaria innych elementów instalacji. Przy zakupie taśmy warto więc zwrócić uwagę na symbol IP oraz na umieszczony po nim kod.

IP podaje odporność danego urządzenia elektrycznego na przedostawanie się do jego wnętrza zanieczyszczeń oraz ochronę przed wodą. W przypadku taśm LED najczęściej mamy do czynienia z IP20, IP65 oraz IP68. Symbol IP20 jest umieszczany na urządzeniach, które nie mogą być narażone na kontakt z wodą ani wilgocią, ponieważ nie są przed nimi w żaden sposób chronione. IP65 oznacza zabezpieczenie przed strugą wody, a zatem zachlapaniem czy rozbryzgiem, jaki może się zdarzyć w kuchni. IP68 to informacja o tym, że taśma jest hermetyczna i może być używana przy ciągłym zanurzeniu w wodzie.

Na taśmie LED można znaleźć informację o tym, jakim napięciem powinna być zasilana. W przypadku większości taśm będzie to prąd stały dostarczany za pomocą zakupionego oddzielnie zasilacza. Dostępne są taśmy, do których potrzebne jest napięcie 12V oraz takie, które pracują z napięciem 24V. Warto pamiętać, że przy zasilaniu taśmy liczy się również potrzebna do prawidłowej pracy moc podawana w watach. W większości przypadków na taśmie lub jej opakowaniu znajduje się informacja o zużyciu mocy na 1 metr bieżący taśmy. Wartość ta powinna być zawsze pomnożona przez długość taśmy i zwiększona o ok. 20–30% dla zapewnienia płynnej pracy.

Na taśmie można też znaleźć oznaczenie biegunowości, a zatem symbol „+” po z jednej jej strony oraz „–” z drugiej. Pokazuje to, w jaki sposób powinno być do taśmy podłączone napięcie dostarczane przez zasilacz.

Niektóre taśmy LED mogą być łatwo cięte na mniejsze fragmenty. Ze względu na układ ścieżek przewodzących prąd taśma nie może być jednak przedzielona w dowolnym miejscu. Na taśmach, które można dzielić, znajdują się zwykle symbole nożyczek pokazujące, gdzie można ją przeciąć.