Dobór odpowiedniego oświetlenia jest ważną częścią aranżacji wnętrza, a właściwie dopasowane lampy mogą uzupełnić przygotowany projekt, a także nadać mu dodatkowy wymiar. Za pomocą dobrze wybranej barwy, natężenia oraz kąta, pod jakim pada światło, można dowolnie wpływać na walory użytkowe pomieszczenia oraz kształtować panującą w nim atmosferę. Warto pamiętać, że pod naszą szerokością geograficzną ze światła sztucznego korzystamy stosunkowo długo, wiec jego rola jest istotna pod względem praktycznym i dekoracyjnym. Istnieje wiele sposobów, które pozwalają na uzyskanie odpowiednich efektów świetlnych polegających na rozmieszczeniu punktów świetlnych, ale także zdecydowaniu się na ich konkretny rodzaj. Wybór jest pod tym względem ogromny. Wśród propozycji producentów można znaleźć klasyczne żyrandole, lampy wiszące, kinkiety, plafony czy modne taśmy LED. Jednym z najbardziej wszechstronnych rozwiązań zapewniających duże pole manewru są oprawy ruchome. Przyjrzyjmy się bliżej możliwościom, jakie dają, a także sprawdźmy, w jaki sposób można je wykorzystać przy aranżowaniu przestrzeni i urządzaniu poszczególnych pomieszczeń.

Funkcje oświetlenia wnętrza i możliwe do uzyskania efekty

Za podstawową funkcję oświetlenia wewnętrznego uznaje się zwykle zapewnienie wystarczającego natężenia światła tam, gdzie nie dociera odpowiednia ilość promieni słonecznych. Choć trudno podważyć znaczenie użytkowe oświetlenia sztucznego, to we współczesnych aranżacjach wnętrz równie ważna staje się jego funkcja dekoracyjna. Liczą się jednak nie tylko same uzyskane w ten sposób efekty świetlne, ale również wygląd użytych opraw. Ich design powinien odpowiadać stylistyce, w jakiej są utrzymane pomieszczenia oraz współgrać z rezultatami, jakie mają zostać osiągnięte.

Oświetlenie może być wykorzystane jako element pomagający w rozplanowaniu przestrzeni. Lampy mogą ułatwiać wyróżnianie różnych stref funkcjonalnych znajdujących się we wnętrzu, co jest szczególnie istotne w większych pomieszczeniach, które łączą w sobie kilka różnych zadań, jak choćby w przypadku wspólnej przestrzeni salonu, otwartej kuchni i jadalni, tak często dziś wykorzystywanej przez architektów. Zarówno rozmieszczenie opraw, jak i cechy uzyskiwanego dzięki nim światła umożliwiają wizualne różnicowanie poszczególnych stref. Najczęściej efekt rozdzielenia jest uzyskiwany za pomocą odmiennego ukierunkowania i natężenia światła – poszczególne miejsca mogą być oświetlone z podobną intensywnością, jednak przestrzeń między nimi pozostaje nieco ciemniejsza.

Współcześnie stosowane źródła światła dają szerokie możliwości różnicowania wszystkich najważniejszych parametrów światła. Chodzi tu zarówno o uzyskanie różnego kąta rozsyłu promieniowania, od bardzo skupionej i wąskiej wiązki aż po niezwykle szeroką, jak i kierunku jego padania oraz – co szczególnie ważne – natężenia, temperatury barwowej oraz koloru. Nowoczesne sterowniki do lamp LED w połączeniu z odpowiednimi diodami pozwalają na emitowanie światła zbliżonego do naturalnego słonecznego, ale także znacznie od niego cieplejszego, sprzyjającego relaksowi i kreowaniu przytulnego „domowego” klimatu. Użyteczny jest również dobór poziomu jasności. W wielu przypadkach ta sama oprawa może świecić z różną mocą, a sterowanie może się odbywać za pomocą klasycznego ściemniacza lub wygodnego pilota. Równie cenna jest możliwość dopasowania barwy światła. W ten sposób za pomocą kolorów światła można zupełnie zmienić charakter całego pomieszczenia lub jego części.

Zalety korzystania z opraw ruchomych i ich rodzaje

Podstawową zaletą stosowania opraw ruchomych jest uzyskanie szerszej palety możliwości przy kreowaniu efektów świetlnych. Najważniejsza jest spora dowolność w ukierunkowywaniu strumienia światła, uzależniona od konstrukcji oprawy. W niektórych lampach zakres ruchu jest mocno ograniczony i obejmuje zaledwie kilka stopni w jednej płaszczyźnie, w innych będzie bardzo szeroki i pozwoli na skierowanie promieni w dowolną stronę. Większa wszechstronność oznacza swobodę w uzyskiwaniu różnorodnych efektów oraz możliwość ich zmiany w dowolnej chwili. Dzięki takiej opcji użytkownik ma szansę dopasowania wyglądu wnętrza do zmieniających się potrzeb, co przy dobrym rozplanowaniu lokalizacji opraw ruchomych oznacza praktycznie bezkosztową zmianę wystroju.

Stosowanie opraw ruchomych to świetna metoda pozwalająca na omijanie ograniczeń związanych ze swobodnym rozmieszczaniem punktów świetlnych. Warto pamiętać, że doprowadzenie instalacji elektrycznej do każdego miejsca nie zawsze będzie możliwe ze względu na ograniczenia konstrukcyjne budynku, obecność przeszkleń, drzwi, rozmaitych wnęk czy wreszcie przebieg innych instalacji. Oprawa ruchoma może w takim przypadku umożliwiać oświetlanie wybranego miejsca z pewnej odległości, dając oczekiwany efekt.

Warto zwrócić uwagę na to, że ruchome źródła światła mogą mieć różną formę, która także będzie wpływała na wygląd pomieszczenia. Dostępne są zarówno rozmaite oprawy podtynkowe, które zapewniają dyskretne ukrycie lampy w ścianie, podłodze lub suficie, jak i natynkowe umożliwiające wyeksponowanie kształtu lampy i uczynienie z niej dodatkowego elementu dekoracyjnego.

Jak wykorzystać oprawy ruchome w aranżacji świetlnej pomieszczenia?

Oprawy ruchome są idealne zarówno do uzyskiwania efektu światła częściowo rozproszonego, jak i punktowego. Przy uzyskiwaniu efektów świetlnych najważniejszym elementem jest różnica między sąsiadującymi ze sobą obszarami. Natężenie światła musi być więc na tyle różne, by powstał łatwo zauważalny kontrast. Najprościej będzie go uzyskać, wykorzystując lampę umieszczoną w zacienionej przestrzeni. Tego rodzaju efekt nie zawsze będzie jednak pożądany. Inną możliwością jest wyeksponowanie silniejszego strumienia na tle światła rozproszonego dostarczanego przez oprawę o większym kącie rozsyłu promieni świetlnych.

Szczególnie dobre efekty można uzyskać, kreując efekt tła za pomocą światła odbitego. Jako jego źródło można wykorzystać jedną lub kilka opraw oświetlających jednolitą powierzchnię, np. sufit czy ścianę. Promienie, które na będą na nią padały po odbiciu, oświetlą wybraną przestrzeń. Na tym tle strumień światła ze źródła światła o większym natężeniu i węższym kącie rozsyłu będzie wystarczająco dobrze widoczny.

Korzystając z wąskich wiązek światła skierowanego na poszczególne punkty czy większe elementy warto pamiętać, że znaczenie ma nie tylko kąt rozsyłu światła, ale również kierunek, pod jakim pada. Dzięki oświetleniu skierowanemu od dołu ku górze można zwykle uzyskać bardziej dynamiczne efekty niż przy świetle padającym z góry lub z boku. Jednym z elementów, który mają znaczący wpływ na osiągnięte rezultaty, będą kształty przedmiotu w przypadku mniejszych brył, np. rzeźb czy ornamentów oraz faktura przy większych powierzchniach. Odpowiednio dobrane oświetlenie pomoże w wyeksponowaniu granic światła i cienia wzbogacając całą aranżację.

Do uzyskiwania ciekawych efektów warto też wykorzystywać łączenie światła o różnych barwach, należy przy tym jednak pamiętać o tym, jakie barwy składowe pozwalają na uzyskanie konkretnych efektów. Bardzo interesujące jest połączenie światła białego o różnych temperaturach barwowych przez stosowanie oświetlenia tła w barwie chłodniej lub neutralnej i światła punktowego o barwie ciepłej.

Ilość efektów, jakie można uzyskać, korzystając z rozmieszczonych w przemyślany sposób opraw ruchomych, jest praktycznie nieograniczona. Warto pamiętać, że za ich pomocą można nie tylko uzyskiwać różne efekty dekoracyjne, ale także wpływać na odbiór konkretnej przestrzeni. Światło padające na daną powierzchnię powoduje, że wydaje się ona większa. Oświetlając krótszą ścianę, można więc optycznie poszerzyć pomieszczenie, a kierując światło na sufit, stworzyć złudzenie, że jest ono wyższe. Zaciemniając obszar położony wyżej, łatwo natomiast wykreować iluzję, że jest ono niższe. Redukując ilość światła padającego na fragmenty ścian, można na podobnej zasadzie skrócić te, które są bardzo długie.

Nie wolno też zapominać, że na uzyskany efekt wpływ ma również kolor oświetlanej powierzchni. Wszystkie barwy jasne mają zdolność do odbijania znacznych ilości światła, lampy skierowane bezpośrednio na nie spowodują więc dodatkowe rozjaśnienie przestrzeni. Kolory ciemne pochłaniają większość światła, przyczyniają się zatem do zaciemniania pomieszczenia, a żeby je oświetlić, potrzebujemy lamp emitujących światło o większym natężeniu.